به گزارش پایگاه خبری سلام بازار به نقل از شهرنیوز، شهرسازان عناصر خوانایی شهر را به پنج دسته تقسیم می‌کنند که «خط» یکی از آن‌ها است. خطی که می‌تواند ریل، رودخانه، خیابان، بزرگ‌راه و … باشد.
عنصر خط در تعامل با دیگر عناصر اطراف می‌توانند کارکردهای متفاوتی داشته باشد و گاهی به‌عنوان جداکننده در بافت شهری نقش ایفا می‌کند. این جداکننده درصورتی‌که با نقش‌آفرینی عوامل اقتصادی و اجتماعی و بی‌توجهی نسبت به ایجاد دسترسی‌ها و تعاملات همراه باشد، در طولانی‌مدت می‌تواند یک گسست شهری را رقم بزند.
کسانی که بیش از یک دهه ساکن شهر قم بوده‌اند، به خاطر می‌آورند در گذشته دو عنصر ریل راه‌آهن و رودخانه با کمک برخی معابر شهری موجب ایجاد یک فاصله غیرقابل نفوذ میان بافت غربی و شرقی شهر قم شده بود؛ به‌گونه‌ای که این موضوع بر تعاملات اجتماعی میان مردم و باورهای آنان نسبت به یکدیگر نیز تأثیراتی داشت.
در سال‌های اخیر اما تلاش‌هایی شد تا با ایجاد پروژه‌های مختلف عمرانی ازجمله پل‌های روگذر و زیرگذرهایی که این انفصال را به حداقل رسیده و یکپارچگی کالبدی شهر بهتر حفظ شود. از طرفی توجه به هسته مرکزی شهر به‌عنوان مرکز تعاملات و ارتباطات انسانی و ایجاد حلقه‌های مهم ترافیکی که مناطق مختلف شهری را به یکدیگر متصل می‌کنند، ازجمله راهبردهایی بود تا در طولانی‌مدت، تکه‌ای از شهر قم خود را تافته جدا بافته‌ای حس نکرده و مردم هیچ منطقه‌ای احساس نکنند، مدیریت شهری نگاهی به وضعیت زندگی آن‌ها ندارد.
این امر راهی برای توسعه متوازن و پایدار شهری در طولانی‌مدت نیز هست. نوعی از توسعه که بر اساس تفکر سیستمی رقم خورده و در طولانی‌مدت جنبه‌های مثبت خود را حفظ می‌کند.
بلوار جمهوری اسلامی نمونه ای از توسعه شهری
امر مهمی که از چند سال اخیر تاکنون می‌توان آن را در تحولات زیرساختی مناطق مختلف شهری قم به‌راحتی مشاهده کرد. یکی از نمونه‌های بروز و ظهور توسعه متوازن شهری در قم، عملیات اجرایی و احداث طرح عظیم بلوار جمهوری اسلامی است که با هدف اتصال ضلع غربی شهر قم به شرق آن در حال انجام است و بخش‌های مهمی از آن به بهره‌برداری رسیده است.
تونل مهم شهدای امنیت حدفاصل میدان امام حسین(ع) تا بلوار یادگار امام(ره) یکی از بخش‌های پروژه جمهوری است که همزمان با میلاد حضرت زهرا (س) در دی‌ماه سال ۱۴۰۱ توسط وزیر کشور به بهره‌برداری رسید.
در همین خصوص، تأکید بر حمایت از توزیع عادلانه امکانات شهری و حرکت به سمت عدالت اجتماعی نیز بخش مهمی از اظهارات احمد وحیدی وزیر کشور دولت سیزدهم در مراسم بهره‌برداری از تونل شهدای امنیت بود.
وحیدی با تقدیر از تلاش شهرداری قم برای تمرکز بر توسعه مناطق حاشیه‌ای و کم‌برخوردار شهر گفت: اهالی این محلات نیز همکاری خوبی با شهرداری قم داشتند تا این پروژه به نتیجه برسد.
وزیر کشور که در حاشیه افتتاح این تونل با خبرنگاران سخن می‌گفت، تأکید کرد: یکی از ارزش‌های پروژه تونل شهدای امنیت قم، قرار گرفتن در محلات کم‌برخوردار است که نشان از رویکرد مدیران به بحث محرومیت‌زدایی و توسعه عدالت اجتماعی است.
تونل و زیرگذر شهدای امنیت در منطقه دو شهری واقع‌شده و طول مسیر آن در مجموع ۱۱۰۰ متر است که عملیات اجرایی آن از سال ۱۳۹۸ آغاز شد و ۹۶ پلاک در بافت فرسوده و منطقه کم‌برخوردار محدوده میدان امام حسین(ع) و خیابان سواران تملک شد.
۵۵۰۰ میلیارد ریال قیمت روز تونل شهدای امنیت
به گفته سید مرتضی حسام‌نژاد، معاون مالی اقتصادی شهرداری قم برای تملک این ۹۶ پلاک، به قیمت روز حدود ۵ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال هزینه شده که دارای ترکیب ۴۵ درصد نقدی و ۵۵ درصد معوض ملکی است.
وی در خصوص ویژگی‌های این طرح گفت: این پروژه یکی از پروژه‌های بزرگ و مهم در خصوص ایجاد شبکه ارتباطی و شریانی شهر و نیز تسهیل در دسترسی سریع و ایمن شهروندان به‌ویژه شهروندان منطقه دو قم است و نقش حیاتی و سازنده‌ای در نوسازی بافت محل و بهبود ترافیک کل شهر دارد.
در همین خصوص رئیس شورای اسلامی شهر قم افتتاح چند کلان پروژه شهری که مناطقی از قم را از بن‌بست و حاشیه خارج می‌کند را از مهم‌ترین اقدامات مدیریت شهری در حوزه ایجاد عدالت اجتماعی دانست و گفت: برخی از این پروژه‌ها مانند تونل شهدای امنیت قم و ادامه بلوار جمهوری اسلامی مناطق کم برخوردار شهری را به دیگر مناطق متصل می‌کند.
وی خاطرنشان کرد: افتتاح و بهره‌برداری از تقاطع غیرهمسطح شهدای روحانیت هم پروژه‌ای است که مناطق مختلف شهری را به هم ارتباط داده و گامی در توزیع عادلانه امکانات در میان مناطق شهر قم است. این قبیل پروژه‌ها علاوه بر کاهش ترافیک شهری، بخشی از شهر را از مناطق حاشیه شهر خارج کرده و به ارکان شهر قم ازنظر ساختاری تبدیل می‌کند.
در همین خصوص ساکنان منطقه دو تسهیل عبور و مرور در نقاط مختلف شهر قم، دسترسی آسان و کاهش بار ترافیکی منطقه را از مهم‌ترین دستاوردهای پروژه جمهوری و تونل شهدای امنیت می‌دانند.
یکی از اهالی قدیمی منطقه در گفتگو با خبرنگار شهرنیوز نزدیکی و سهولت تردد از منطقه را تا مسجد جمکران یادآور شد و گفت: تا قبل از افتتاح این پروژه و همچنین پل ۹دی باید تمام شهر را دور می‌زدیم تا به مسجد جمکران برسیم اما اکنون در کمتر از ۱۰ دقیقه می‌توانیم به ساحت امام زمان(عج) عرض ارادت کنیم.
همچنین مرد میانسال دیگری که بیشتر عمر خود را در منطقه سواران و محدوده امینی بیات گذرانده بود گفت: این راه و مسیری که احداث‌شده بسیار خوب است چراکه تا قبل از این گویا مردم این منطقه از سایر مناطق شهر جدا افتاده بودند و حتی نگاه خوبی به این منطقه نمی‌شد؛ انگار آدم‌های آن‌طرف با ما فرق می‌کردند اما اکنون حس می‌کنیم جزئی از شهر قم محسوب میشویم.
از طرفی وجود رودخانه قم در مرکز شهر که به‌صورت طبیعی از قدیم بوده است باعث ایجاد یک انفصال دو بخش شهری در قم شده که ارتباط فرهنگی و عبور و مرور دو قسمت شهر را از هم جدا می‌کرده اما با احداث این پروژه مسئله جدا شدن این مناطق از یکدیگر حل شده است؛ به‌طوری‌که یکی از شهروندان و کاسبان منطقه گفت: در گذشته اگر می‌خواستیم آدرس مغازمان را به کسی بدهیم باید می‌گفتیم نیروگاه، میدان امام حسین(ع)، ۱۶ متری گلستان اما اکنون می‌گوییم بلوار جمهوری، ۱۶ متری گلستان!
کار ایجاد اتصال منطقی و تسهیل دسترسی مناطق مختلف شهری به یکدیگر یک امر مستمر خواهد بود که هنوز به تکمیل حلقه‌های ترافیکی شهر نیاز دارد. بااین‌همه باید بدانیم این پروژه‌هایی از قبیل تونل شهدای امنیت صرفاً عمرانی نیستند که تنها از طریق اعداد توصیف شوند بلکه اثرگذاری پروژه‌هایی ازاین‌دست به حیطه رونق اقتصادی، عدالت شهری، همبستگی اجتماعی و … تسری می‌یابد.
