گفتگو. ندا فرمایشی
به گزارش پایگاه خبری سلام بازار،حجت الاسلام والمسلمین فتح الله زاده در ابتدا با بیان اینکه موزه آستانه مقدسه حضرت معصومه (س) قدیمی‌ترین موزه‌ی کشور( آبان ماه ۱۳۱۴شمسی)است که در حرم حضرت معصومه (س) در شهر قم قرار دارد و یکی از جاهای دیدنی قم به شمار می‌رود اظهارداشت: از آنجایی که حرم حضرت معصومه سلام الله علیها به عنوان مکان مقدسی که طی بیش از هزار و دویست سال همواره محل رجوع و پناه علما و شیعیان بوده و حتی شاهان و حکام نیز ارادت خاصی به این بارگاه نورانی داشته‌اند، این موزه میراث‌دار آثار منحصر به فردی است که بیانگر فرهنگ و هنر این مرز و بوم است.
وی گفت: عمده آثار موجود در این موزه برخاسته از فرهنگ اصیل وقف، نذر و اهداء بوده است؛ بنابراین همه داشته‌ها اعم از اشیاء و آثار موزه‌ای، زمین و ساختمان موزه و نیز اداره این نهاد ارزشمند اسلامی و ملی، همواره مبتنی بر سرمایه‌های اجتماعی و مردمی بارگاه ملک پاسبان حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها بوده و است.
مدیر موزه آستانه مقدسه حضرت معصومه (س)ضمن ارایه توضیحاتی در خصوص روند احداث و توسعه این موزه ادامه داد: اخیراً با مطالعات گسترده و طی عملیات اجرایی برنامه‌ریزی‌شده، موزه آستان مقدس حضرت معصومه سلام‌الله علیها به‌طور اساسی تحولِ چیدمانی یافته و از موزه شیء محور به موزه محتواگرایِ توحیدمحور تغییر رویکرد داده است و در این راستا اشیاء موزه‌ای، در قالب ۴۰ گنجینه و گنجواره موضوعی و تخصصی بازچیدمان شده است.
وی اضافه کرد: این موزه وقفیِ باسابقه، که قدمت و ارزش تاریخی برخی از آثار این موزه به تصریح کارشناسان داخلی و خارجی حتی در سطح جهانی منحصر به فرد است، با دارا بودن بیش از ۳۰ هزار شیء ،از ۲ تالار تشکیل شده است که تالار عترت با دارا بودن ۱۰ گنجینه میراث فرهنگی دوره اسلامی مربوط به حرم مطهر حضرت معصومه سلام‌الله علیها و ائمه اطهار(ع) و تالار عبرت با دارا بودن ۶ گنجینه از آثار تاریخی و باستانی به علاقه‌مندان به فرهنگ و هنر اسلامی و ایرانی خدمت‌رسانی می‌کند.
مدیر موزه آستانه مقدسه حضرت معصومه (س) تصریح کرد: در این موزه آثار تاریخی متعلق به حرم مطهر از دوره‌های سلجوقی، تیموری، صفوی و قاجاری وجود دارد که شامل درهای ورودی حرم، خشت‌های طلای گنبد مطهر، درب ضریح قدیمی، کاشی‌های قدیمی کتیبه‌ای و کوکبی و کاشی‌های با لعاب زرین فام روی مضجع حضرت معصومه (س) که به‌عنوان قدیمی‌ترین کاشی تاریخ دار در کشور محسوب می‌شود که در سال ۶۰۲ هجری قمری ساخته شده، به نمایش در آمده است.
مدیر موزه آستانه مقدسه حضرت معصومه (س)یکی از بخش های این موزه را پارچه‌بافی دانست و افزود: در این موزه پارچه‌های دست‌باف متنوعی شامل ابریشمى، گلابتون، مروارید دوزی، پارچه‌هاى کتان، مخمل، ماهوت، شال و ترمه نگهداری می‌شوند. پرده یا پارچه ویژه روى مرقد مطهر حضرت معصومه (س) است که داراى کتیبه‌هاى بسیار زیبایى بخط نستعلیق با مضامین شعر در مدح آن حضرت بوده و پارچه‌هاى ابریشمى دوره صفوى برخى دیگر متعلق به دوره قاجارى تکه‌اى از پرده خانه کعبه که آیه‌هایی از سوره مبارکه حج بخط ثلث برجسته به شیوه ده یک دوزى روى آن اجرا شده از آثار ارزشمند مجموعه پارچه‌هاى نفیس موزه آستان قدس به شمار مى‌رود.
به گفته وی تابلوهای نقاشی از دوره‌های صفوی و قاجار نیز در این موزه در معرض نمایش قرار دارند که بیشتر آن‌ها تابلوهاى شمایل ائمه معصومین(ع) وبرخی پادشاهان و رجال سیاسی است که عمدتا مربوط به دوره قاجار هستد که در قالب تابلوهاى مینیاتورى و رنگ و روغن کشیده شده‌اند. نقاشی‌های کار شده روی شیشه و شامل تصاویرى از سلاطین دوره صفوى، قاجار و زندیه است و تابلوهاى رنگ و روغن تصاویر پادشاهان قاجار، دیگر آثار این بخش را تشکیل می‌دهند.
وی پیرامون مجموعه سکه موزه حرم حضرت معصومه (س) نیز گفت: در این محموعه از سکه‌های طلا، نقره و مس که از دوره‌های مختلف چون اشکانى، ساسانى و دوران اسلامى مانند سلجوقی و ایلخانی به معرض نمایش درآمده است.
حجت الاسلام فتح الله زاده در خصوص آثار حجاری و سنگ‌های قیمتی این موزه اینگونه توضیح داد و بیان داشت: از جمله آثار حجاری که در موزه حرم حضرت معصومه (س) وجود دارد میتوان به سنگ قبر شخصیت‌ها و حاکمان دوره صفوی و قاجار است که میتوان به سنگ قبر نوری بیک ، حاکم قم در دوره صفویه و فتحعلی شاه قاجار، محمد شاه قاجار، قهرمان میرزا فرزند عباس میرزا، سنگ قبر مهد علیا مادر ناصرالدین شاه، شعاع السلطنه پسر مظفرالدین شاه قاجار و یکى دیگر از رجال قاجار به نام میرزا محمد خان اشاره کرد. ضمن اینکه در این بخش همچنین سنگ‌های قیمتی و تزیینی مثل سنگ‌هاى عقیق، دُر و یشم به نمایش گذاشته شده‌اند. گردنبند یا سینه ریز طلایى احمدشاهى، ادوات رزمى دوره قاجار، قندیل بسیار زیباى دوره قاجار از جنس طلا که با سنگ‌های قیمتی مزین شده‌اند زینت‌بخش این قمست موزه هستند.
وی با بیان اینکه آثار خاتم‌کاری چون درب های رواق های ضریح مطهر ورحل‌هاى قرآن، صندوق بزرگ خاتم کارى مربوط به مقبره شاه صفى صفوى و قاب آینه‌هاى خاتم‌کارى از دیگر اشیای دیدنی موزه حرم حضرت معصومه (س) است گفت: کاشی‌هاى ستاره‌اى یا کوکبى و چلیپا، خشتی، معرق و کتیبه‌اى از کاشی‌های این موزه هستند که قدمت بیشتر آن‌ها به عصر سلجوقی و ایلخانی می‌رسد.
مدیرموزه حرم مطهر حضرت معصومه (س)یکی دیگر از بخش های این موزه را، قالی‌بافی برشمرد و تصریح کرد: مجموعه فرش‌های این موزه شامل قالى‌ها و قالیچه‌هایی با نقوش گل و بوته اسلیمى، شمسه، ترنج، لچک، سر ترنج و کتیبه‌هاى قرآنى است که قدمت بیشتر آن‌ها به عصر صفوی برمی‌گردد. همچنین برخی از قالیچه‌هاى ابریشمى این دوره داراى ضخامتى حدود دو میلی‌متر هستند که نشان‌دهنده ظرافت در بافت این آثار نفیس است؛ضمن اینکه قدیمى‌ترین و بزرگترین فرش موزه آستان مقدس حضرت معصومه (س)، فرش ابریشمى متعلق به دوره شاه عباس ثانى، پادشاه صفوى است که به شکل دوازده ضلعی و مساحت حدود ۵۲ متر مربع بافته شده است. ضخامت آن حدود دو میلی‌متر بوده و از نفایس بسیار ارزشمند و جزو عجایب هفتگانه ی فرش های جهان، محسوب مى‌شود.
وی ادامه داد: در موزه آستانه مقدسه اشیای فلزی نیز وجود دارد. آثار مفرغی بیش از ۴۰۰۰ سال پیش ، پیه سوز، شمعدان‌هاى برنجى دوره سلجوقى، بخور سوزها و شمعدان مشبک دوره صفوى، چراغ روغنى برنجى و طوق‌هاى عزاداری فولادى مشبک دوره صفوى، ادوات جنگى مرصع از قبیل سپر و شمشیرهاى جواهر نشان، کلاه‌خود وزره فولادى دوره قاجارى، قندیل‌هاى زیباى زرین و مینایى دوره قاجار و درهاى قدیمى حرم مطهر با روکش سراسرى طلا و نقره که داراى تزیینات قلم‌زنى بسیار زیبا هستند، از دیگر آثار بخش فلزکارى موزه آستانه مقدسه قم به شمار مى‌رود.
وی وجود قرآن‌هاى خطى مربوط به قرن‌های مختلف اسلامی با انواع خط کوفی( سال ۱۹۸هجری)، ثلث، نسخ و برخی با ترجمه فارسی به خط نستعلیق از قرن دوم تا معاصر وتابلوهای قرآنی، تابلوهای قطعه‌سازی، زیارت‌نامه‌ها، تابلوهای مذهب قرآن و حدیث جدید و معاصر را از دیگربخش های این موزه عنوان کرد.
به گفته حجت الاسلام فتح الله زاده نمونه‌های متعددی از آثار منبت‌کاری اسلامی در موزه آستان مقدسه حضرت معصومه (س) نگهداری می‌شود که برخی از آن‌ها شامل درهای چوبی منبت کاری مربوط به دوره صفوی است که در حواشی آن آیاتی از قرآن مجید به چشم می‌خورد. همچنین رحل منبت‌کاری دوره صفوی دارای نقوش گیاهی و حیوانی، رحل منبت‌کاری دوره صفوی دارای نقوش انسانی و رحل منبت‌کاری و مشبک‌کاری دوره صفوی که توسط اعتماد الدوله وزیر شاه صفی وقف شده از دیگر نمونه‌های این هنر هستند.
وی خاطر نشان ساخت : سفالینه‌هاى مربوط به هزاره اول و دوم پیش از میلاد و سفالینه‌هاى دوره های مختلف اسلامى، مجموعه متنوعی ازظروف شیشه‌ای دوره‌های مختلف اسلامی، تمبرها و اسکناس‌ها، مدال‌های اهدایی ورزشکاران و قهرمانان، موجودات دریایی به‌صورت تاکسیدرمی ، از دیگر دیدنی‌های موزه حرم حضرت معصومه (س) است.
لازم به ذکر است ساعت کاری موزه حرم حضرت معصومه (س) میدان آستانه،جنب درب یک از ساعت ۸صبح تا ۳۰/۱۵عصر و برای بازدید های گروهی با تخفیف ۵۰%می باشد.
